Projektowanie uniwersalne przestrzeni

Projektowanie uniwersalne – filozofia i podejście do projektowania produktów, otoczenia i przestrzeni w taki sposób, aby była dostępna dla wszystkich grup osób (niepełnosprawnych, starszych, obcokrajowców) w możliwie najszerszym zakresie, bez potrzeby dodatkowej adaptacji i przerabiania istniejących elementów.
Koncepcja ta przyczynia się do wyrównywania szans wszystkich członków społeczeństwa w kontekście dostępu do dóbr, usług i możliwości korzystania z przestrzeni ze szczególnym uwzględnieniem tych grup osób, których funkcjonowanie z różnych przyczyn jest utrudnione i ograniczone.
Projektowanie uniwersalne wywodzi się z wcześniejszej koncepcji projektowania bez barier – ale rozszerza ją oraz jako nowość zakłada również dbanie o estetykę nowoprojektowanych rozwiązań.
Ze względu na wydłużającą się oczekiwaną długość życia, starzenie się społeczeństwa oraz rozwój nauki i medycyny pozwalający coraz lepiej i częściej funkcjonować osobom z różnymi niepełnosprawnościami (co wcześniej było niemożliwe) koncepcja ta będzie zyskiwała na popularności i już dziś warto się z nią zapoznać i zacząć stosować.
Jej zastosowanie i przykłady są niezwykle szerokie, od najczęściej przychodzących na myśl podjazdach na schody dla osób poruszających się na wózkach czy dostosowanych niskopodłogowych autobusach; przez montowanie kontrastowych oznaczeń np. na schodach dla słabowidzących i niewidomych; aż po mniej oczywiste – jak choćby różne poziomy wysokości kuchennych blatów w ogólnodostępnych pomieszczeniach kuchennych.
Warto zdawać sobie sprawę, że projektowanie uniwersalne, choć opisane wyżej odnosi się głównie do przestrzeni, jest pojęciem szerszym – zakłada również dostępność cyfrową (więcej o tym w osobnej zakładce), technologiczną i inne.

Projektowanie uniwersalne opiera się na siedmiu podstawowych zasadach:
1.    równa użyteczność (equitable use)
2.    elastyczność użytkowania (flexibility in use)
3.    prostota i intuicyjność (simple and intuitive)
4.    zauważalna informacja (perceptible information)
5.    tolerancja błędu (tolerance for terror)
6.    niewielki wysiłek fizyczny (low physical effort)
7.    wymiary i przestrzeń dostępne i użyteczne (size and space for approach and use)

Podsumowując: idea projektowania uniwersalnego jest strategicznym podejściem do planowania i projektowania przestrzeni oraz otoczenia, która ma na celu promowanie społeczeństwa inkluzywnego, zapewniającego równość w dostępie do życia społecznego wszystkim obywatelom, bez względu na jakiekolwiek czynniki.